Mükemmeliyetçilik, kişinin kendisi ve başkaları için çok yüksek beklentiler belirlemesi ve bu beklentilere ulaşma konusunda kaygı duyması olarak tanımlanabilir. Başarı odaklı motivasyon sağlıklı ve hatta gereklidir. Ancak her zaman mükemmeli hedeflemek ya da hiç hata yapmamak sorunlara yol açabilir. Mükemmeliyetçilik arzu edilen bir özellik olarak algılanabilse de hedeflere ulaşmayı zorlaştıran, kendi kendini baltalayan düşünce ve davranışlarla da sonuçlanabilir. Bu noktada "elinden gelenin en iyisini yapmak" ile "mükemmel olmak" arasındaki farkı anlamak önemlidir.
Mükemmeliyetçiler, "mükemmel" olmadıkça yapılanların değersiz olduğuna inanarak, genelde ya hep ya hiç düşüncesine odaklanırlar. Çabalarını ve başarılarını hafife alma, yetersiz görme eğilimine sahiptirler. Kusursuz olmaya çalışmak, genellikle yüksek standartlarına ve beklentilerine ulaşamadıkları için büyük bir stres kaynağı olur. Mükemmeliyetçilik zamanla yüksek düzeyde kaygıya, hayal kırıklığına, yetersizlik duygularına, kendini sürekli başkalarıyla karşılaştırmaya, kendini sürekli yargılamaya ve depresyona yol açabilir.
Mükemmeliyetçiliğin Belirtileri
Gerçekçi olmayacak kadar yüksek standartlar belirlemek.
Kendini ve yaptığı işi eleştirmek, beğenmemek. Hatalara odaklanmak.
Ertelemek, mükemmel yapabileceğini bilmediği sürece bir işi yapmaktan kaçınmak, başlayamamak.
Süreç yerine sonuca odaklanmak.
Sonuç kendi standartlarına göre mükemmel olana kadar hiçbir işi bitmiş olarak görmemek.
Başarısız olmaktan ve hata yapmaktan korkmak.
Normalde tamamlanması uzun sürmeyen bir görevi tamamlamak için aşırı zaman ayırmak.
Mükemmeliyetçilikle Nasıl Başa Çıkılır?
Mükemmeliyetçilikle başa çıkabilmek, öncelikle bu durumun hayatınızı nasıl etkilediğini fark etmeyi gerektirir. Mükemmeliyetçiliğin mutluluğunuzu ve hedeflerinize ulaşmanızı nasıl engellediğini; kendinizle, yaşadıklarınızla ve çevrenizdeki insanlarla olan ilişkileriniz üzerindeki olumsuz etkilerini göz önünde bulundurmak önemli bir adımdır.
Mükemmelliği bırakmanın avantajlarını anlayarak kendinizde değişimi teşvik edin.
Mükemmeliyetçiliğin altında yatan temel korkuların farkına varın.
Kendinize daha fazla şefkat gösterin.
Yüksek standardı karşılayamadığınızda "yeterince iyi" olasılıkları hayal etmeye çalışın.
Hata yapmanın gelişmek için bir fırsat olduğunu unutmayın.
Hemen sonuç aramaktan vazgeçin ve başarının uzun bir süreç olduğunu unutmayın.
Kusurlarınızdan çok başarılarınıza ve güçlü yönlerinize odaklanmaya çalışın.
- Nazlı Hilal Korkut (Öğrenci Temsilcisi)